Formula 1 yarışları bir pilotaj mücadelesi olmakla birlikte aynı zamanda teknolojik gelişimin de görücüye çıktığı mükemmel bir vitrindir. Pistlerdeki yarışın çok daha uzun soluklusu garajlarda ve laboratuvar ortamlarında yürütülür. Bu çalışmaların önemli meyvelerinden olan DRS ve ERS sistemleri günümüzde Formula 1 yarışlarında sıralama belirleyen önemli unsurlar arasında sayılabilir.
DRS Nedir?
Pol pozisyonda yarışa başlayacak pilotun tek olması nedeniyle diğer pilotların yarış kazanabilmesinin temel koşulu araç geçebilmektir. Stratejik hesaplarla pit sırasında bir araçtan daha öndeki bir konuma erişmek mümkün olsa da bu yarış kazanmaya çoğu zaman yetmez. Asıl olarak pistte diğer otomobilden daha hızlı olarak onu geçebilmek gerekir. Geçme işlemini sağlayacak hız farkını elde edebilmek üzere geliştirilen Drag Reduction System / Sürüklenmeyi Azaltıcı Sistem sayesinde pilotlar daha kolay hızlanarak yaklaştıkları araçları geçebilme imkânı elde eder. DRS ile sürüklenme azaltılır ve aracın daha hızlı olabilmesi sağlanır.
DRS Nasıl Çalışır?
DRS açıldığında aracın arka kanatların ana parçasının açısını genişletir. Bu şekilde sürüklenme azalır ve aracın daha fazla hızlanabilmesinin önü açılır.
DRS Kuralları
DRS sistemi ölçüleri ve kullanım sınırlamaları olan bir uygulamadır. Her istendiğinde veya sürekli olarak açılamaz. DRS aktivasyon bölgelerinde önündeki araca 1 saniyeden daha fazla yaklaşan araçlar bir sonraki düzlükte DRS sistemini çalıştırabilir. Bu durumda aracın daha kolay hızlanması sağlanır ve önündeki aracı geçebilmesi mümkün olur. DRS sisteminin sıklıkla ve aşırı kullanımını önlemek bakımından DRS kullanım alanının yeri ve uzunluğu gibi hususlar çok dikkatli bir şekilde kontrol altında tutulmaktadır.
ERS Nedir?
Energy Recovery System / Enerji Geri Kazanım Sistemi, araçların ortaya çıkardığı ısı enerjisini ve kinetik enerjiyi geri kazanmak ve bu şekilde ilave güç ve hız elde etmek olarak tanımlanabilir.
ERS Nasıl Çalışır?
Formula 1 kurallarındaki değişikliklerle V8 motorlardan V6 motorlara geçilmesi araçların üretebildikleri gücün azalmasına neden oldu. Bunu telafi etmek, ilave güç ve hız elde edebilmek amacıyla ERS sistemleri devreye sokuldu. ERS aracın üretmekte olduğu ısı enerjisi ve hızdan kaynaklı kinetik enerjinin yeniden kullanımına olanak sağlayan bir dönüştürücü güç sistemi ve bunun motor gücüne ilave edilmesi üzerine kurgulanan bir sistemdir. 160 HP civarında güç üreten ERS sistemi 1,6 litre gibi oldukça küçük hacimli Formula 1 yarış motoru için hatırı sayılır bir ilave güç kaynağı olarak kabul edilir.
ERS Sistem Parçaları
ERS, iki motor jeneratör ünitesi (ERS-K ve ERS-H), enerji deposu ve kontrol elektroniklerinden oluşur. ERS-K, kinetik enerjinin geri dönüşümünü sağlayan elemandır. Frenleme sırasında ortaya çıkan kinetik enerjiyi elektriğe çevirir. Hızlanma esnasında devreye girer ve enerji deposundaki 160 beygirlik gücün araca aktarılmasını sağlar. ERS-H ise ısı enerjisinin geri dönüşümünü sağlayan birimdir. Turbo sistemine bağlı olarak çalışır ve egzoz gazlarından kaynaklanan ısıyı elektrik enerjisine çevirir. Üretilen bu enerji ERS-K tarafından kullanıma ya da enerji deposuna sevk edilir.
DRS ve KERS Tarihi
Formula 1’de 2013 yılında yapılan değişiklikler öncesinde kullanılan KERS sistemi (Kinetic Energy Recovery System) 60 kW güç üreterek tur başına yaklaşık 6,6 saniyelik bir güç ilavesi sağlıyordu.
2013 sonrasında KERS’in yerini alan ERS sistemlerinde yer alan ünitelerden ERS-K ise bunun çok daha fazlasını pilotun hizmetine sunar. 120 kW ERS-K ile tur başına 33 saniyelik bir güç katkısı elde edilebilmektedir. ERS-K ve ERS-H toplamı araçların KERS’e göre 10 kata kadar ilave güç elde edebilmesini sağlar. 2011 yılında ilk kez Formula 1’e adapte edilen DRS sistemi sonraki yıllarda Formula 2, Formula 3, GP3, Deutsche Tourenwagen Masters gibi pek çok otomobil yarışında kullanılır hale gelmiştir.
