Formula 1 Lastik Çeşitleri ve Özellikleri

2023-03-01
CANLI İZLE

Formula 1 araçları, sprint niteliğindeki kısa yarışlar için tasarlanmalarına rağmen farklı hava ve pist koşullarına sıkça maruz kalıyor. Dolayısıyla pilotlar, en zorlu şartlarda bile araçlarından maksimum verimi alabilmek için farklı tipte lastiklere ihtiyaç duyuyor. Peki, Formula 1’de kullanılan lastik çeşitleri ve özellikleri nelerdir biliyor musunuz? Tüm bu soruların cevaplarını yazımızın devamında sizleri bekliyor.

Formula 1 Lastiklerinin Tarihi

Formula 1 takımları, 1960’lı yılların sonlarına kadar yarışlarda yalnızca standart yivli lastikleri kullanıyordu. Ancak bu tarihten itibaren özellikle de 1970’lerin başlarında yarışlardaki hız seviyesini kayda değer oranda değişikliğe sebep olan bir keşifte bulunuldu. Yani kuru hava lastiklerinde sırt deseni olmadığında, yol tutuşun en üst seviyeye çıkabildiği fark edildi. Yivsiz lastiklerin kullanımı, 1998 yılına kadar devam etti.

Artan hızlarla beraber Formula 1 pistlerinde pilot sağlığını etkileyen birçok olay yaşandı. Sonuç olarak F1 yönetimi viraj hızlarını azaltmak için lastik tasarımının değişmesi gerektiğine karar verdi. Böylece ortaya üç paralel oluklu ön lastikler ortaya çıktı. Daha geniş boyutlu arka lastikler içinse oluk sayısı dört olarak belirlendi.

Takvimler 2009 yılını gösterirken üst üste hız rekorlarının kırılmasındaki en önemli etkenlerden biri olan oluksuz lastikler yeniden kullanılmaya başlandı. Zira FIA’nın yürürlüğe koyduğu aerodinamik değişiklikler, araçların hızlarının düşmesine yol açtı. Yivsiz ya da bir başka deyişle oluksuz lastik kullanımı hâlen devam ediyor. Hatta Formula 1 yarışları için takımlara tek tip yerine farklı sertlik seviyelerine sahip oluksuz kuru zemin lastikleri sunuluyor. 

Formula 1 Lastiklerinin Özellikleri

Formula 1 araçlarının ön set lastikleri 305, arka set ise 405 milimetre çapa sahip. Yarış içerisinde 4-5 G kuvvete maruz kalan otomobillerin yer ile temasını sağlayan lastikler, yüksek basınca dayanabilmeleri için naylon ve polyesterden üretiliyor. F1 lastikleri, ortalama 60-120 kilometre kadar dayanıklılığa sahipken su tahliye kapasiteleri saniyede 65 litreye kadar çıkabiliyor. F1 lastikleri hakkında detayları aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz.

NoLastik TürüRenk KoduLastik SırtıKullanıldığı YüzeyDayanıklılık
C1-C3SertBeyazDüzKuruYüksek
C2-C4OrtaSarıOrta
C3-C5YumuşakKırmızıDüşük
GeçişYeşilOlukluNemli
YağmurMaviIslak

Sert Hamur Kuru Zemin Lastiği

Sert hamurlu kuru zemin lastikleri; hızlı virajlara, aşındırıcı yüzeylere, yüksek pist sıcaklıklarına karşı dayanıklı yapısı nedeniyle tercih ediliyor. 

Orta Hamur Kuru Zemin Lastiği

Takımlar, sarı şeritli orta hamur kuru zemin lastikleri; zorlayıcı pistlerde en yumuşak hamur, kolay ve şehir içi pistlerde ise en sert hamur olarak kullanılıyor.

Yumuşak Hamur Kuru Zemin Lastiği

Kırmızı şeritli yumuşak hamur kuru zemin lastiği, kısa kullanım ömürlerine rağmen yüksek hız ve yol tutuşu avantajları sağlıyor.

Geçiş Lastiği

Yeşil şeritli geçiş lastiği, pistin yağmur nedeniyle hafifçe ıslanması durumunda tercih ediliyor.

Yağmur Lastiği

Mavi şeritli yağmur lastiği, yağış nedeniyle ağırlaşan pistte yüksek tutuş sağlıyor.

Formula 1’de Kaç Tane Lastik Üreticisi Var?

Pirelli, günümüzde tek marka olarak takımlara lastik tedarik etmeyi sürdürüyor. Pistlerdeki rekabet seviyesinin negatif yönde etkilenebileceği endişesi, tek üreticiye geçişin en önemli nedeni olarak gösteriliyor. İtalyan lastik üreticisi, her yarış için iki farklı set seçimi yapıyor. Takımlara hangi lastik setlerinin verileceğine dair açıklama Avrupa’daki yarışlardan en geç 9, Avrupa dışındakilerde ise 15 hafta önce yapılıyor.

Formula 1’de Uyulması Gereken Lastik Kuralları

Formula 1’de pilot ve seyirci güvenliğini sağlamak açısından hem takımların hem de lastik üreticisinin uyması gereken bir dizi kural bulunuyor. FIA tarafından yürürlüğe konan kuralların en önemlilerini şu şekilde sıralayabilmek mümkün:

  • Tüm takımlar, yarışlarda yalnızca Pirelli tarafından kendilerine sunulan lastikleri kullanabiliyor.
  • Her yarışta takımlara 3 tür kuru zemin lastiği tedarik ediliyor.
  • Her hafta sonu bir pilota 13 set kuru zemin, 4 set geçiş, 3 set yağmur lastiği veriliyor. Sürücüler, kendilerine verilen setler dışında ekstradan lastik kullanamıyor. Bu kural, yarış dışı kalan takım arkadaşının kullanamadığı lastikler için de geçerli.
  • Takımların lastik seçimleri, pilot bazında değişkenlik gösterebiliyor. Ancak bir pilotun kullandığı araca farklı sertlikte lastikler aynı anda takılamıyor.
  • Her takım, pilotlarının hangi lastikleri seçtiğini Avrupa yarışlarından en geç 8 hafta önce Pirelli’ye bildirmek zorunda. Bu süre Avrupa dışı yarışlar içinse 15 hafta. Eğer verilen süre içerisinde takım tarafından herhangi bir açıklama yapılmazsa, lastik seçimini FIA yapıyor. 
  • Her araç için yapılan lastik seçimi, yarış tarihinden 2 hafta öncesine kadar gizli tutuluyor.

Formula 1 Lastik Değişimi Nasıl Yapılıyor?

Formula 1 yarışlarında, kural gereği tüm pilotların en az bir kez lastik değiştirmesi gerekiyor. Pit stop esnasında lastik değişimi, üçer pit görevlisinden oluşan dört ekip tarafından gerçekleştiriliyor. Ekibi oluşturan pit görevlilerinden biri bijon tabancasını kullanırken diğerleri eski ve yeni lastikleri taşıyor. Ekiplerden ayrı olarak aracın ön tarafında bekleyen görevli ise lastik değişim sürecinin durumu ile ilgili pilota sinyal veriyor.

Formula 1’de lastik değişimi, uzun yıllar boyunca yakıt ikmali ile birlikte yapıldı. Ancak kural değişiklikleri doğrultusunda günümüzde hızlı pit stop kapsamında yalnızca lastik değişimi gerçekleştiriliyor. Bu sayede standart bir pit stop 2 ila 3 saniye arasında tamamlanabiliyor. F1’de tüm zamanların en hızlı pit stop rekorunu, 1,82 saniyelik süre ile 2019 Brezilya Grand Prix’sinde Red Bull elinde bulunduruyor.

Paylaş
ÖDEME SEÇENEKLERİ SSportPlus Güvenli Ödeme SSportPlus Güvenli Ödeme
HIZLI ÜYE OL