Dünya genelinde yaygın olarak yapılan ve izlenen tenis sporunun kendine özgü puanlama sistemi bulunur. Setler üzerinden oynanan tenis müsabakasında bir seti alabilmek için 6 oyunu kazanmak gerekir. Her bir oyun için ise iki fark ile en az 4 sayı almak zorunludur. 5 set üzerinden oynanan maçlarda 3 set, 3 set üzerinden oynanan maçlarda ise 2 set maçın kazanılması için gereklidir.
Bir tenis maçında temel olarak servis atan ve karşılayan olmak üzere iki pozisyon vardır. Servis atan kişi kendisine göre sahanın sağ tarafından rakip sahanın çapraz bölgesine topu atar. En fazla iki denemede topun fileye temas etmeden doğru alana gönderilmesi gerekir.
Set ve sayı başlangıcı bu şekilde olan teniste temel amaç rakipten daha fazla puan almak ve alınan puanlar ile öncelikle oyunu ve 6 oyun sonrasında da seti kazanmaktır. Bir maçı kazanmak için gereken set sayısı turnuvalar arasında değişiklik gösterebilmektedir.
Tenis Maçlarındaki Set Süreleri
Tenis maçı ve setleri için bir süre söz konusu değildir. Tenis zamandan bağımsız bir oyun anlayışına sahiptir. Maçın ya da setin sona ermesi için gereken şey zaman değil sayıdır. 4 sayı alan bir oyunu, 6 oyun alan ise bir seti kazanmış olur. Bu çerçevede bir maçın dakikalar içerisinde bitmesi mümkün olabileceği gibi saatler süren bir mücadeleye sahne olması da sürpriz olmayacaktır.
Tenis Maçlarındaki Puanlama Sistemi
Tenis maçında oyun bir tarafın servis atması ile başlar. Kazanılan ilk sayının puanı 15 olarak kabul edilir. İkinci sayı 30 ve üçüncü sayı 40 olarak değerlendirilir. Bu şekilde üç sayı alarak 40 puana ulaşan tenisçi bir sayı daha alması durumunda oyunu almış olur. Ancak bunun için en az iki puanlık farkın olması gerekir. Aksi halde oyun iki fark oluşana kadar devam eder.
Her iki oyuncunun da 3 puan aldığı ve durumun 40-40 berabere olduğu durum tenis terminolojisinde Deuce olarak adlandırılır. Deuce sonrasında kullanılan servisten sonra sayı kazanan taraf avantaj elde etmiş olur. Avantaj kazanan tarafın sonraki sayıyı da alması gerekir. Sonraki sayıyı rakip kazanırsa avantaj kaybolur ve yeniden beraberlik üzerinden oyun 2 fark elde edilene kadar devam eder.
İki farkın elde edilmesiyle bir sette alınması gereken 6 oyundan birisi alınmış olur ve kalan 5 oyun için maç devam eder. Bir oyuncunun seti kazanmış sayılabilmesi için 6 oyun alması şarttır. Setlerin çoğunu alan ise maçı kazanır.
Maç kazanmak için gereken set sayısı turnuvalar arasında ve kadın erkek sporcular arasında farklılık gösterebilir. Wimbledon, Amerika Açık, Fransa Açık ve Avustralya Açık etaplarından oluşan Grand Slam turnuvalarında erkeklerde 3 set kadınlarda 2 set almak maç kazanmanın koşulu olmaktadır. Bu turnuvalarda maçlar erkeklerde 5 set kadınlarda ise 3 set üzerinden oynanır.
Teniste sayı olarak değerlendirilen durumlar şu şekilde özetlenebilir.
- Rakip atışı karşılayamaz, topa vuramaz ve top böylelikle saha içine düşerse
- Rakip atılan topa vuramadan top birden fazla defa yerde sekerse
- Üst üste iki defa servis atışında topun fileyi geçerek rakip sahada istenen bölgeye düşürülememesi halinde
- Top oyunda iken elindeki raket haricinde kendisine, giydiği veya üzerinde bulundurduğu bir şeye değerse
- Topa ağı geçmeden önce müdahale edilirse
- Raketi topa doğru atmak suretiyle topa vurulursa
- Topu karşılayan rakip topa vurmuş olmakla birlikte topu dışarı atarsa
- Topu karşılayan rakip topu fileye ya da kendi sahasına atarsa
- Topu karşılayan rakip topu atması gereken karşı tarafa göndermekle birlikte raketi ya da vücudunu kullanarak topa birden fazla defa temas ederse
- Topu doğru yere atmakla birlikte vuruş sonrasında raketi rakip sahaya geçerse, bir sayıya hükmedilir ve rakip puan kazanmış olur.
Tie-Break Nedir? Nasıl Puanlanır?
İngilizce karşılığı düğümün veya beraberliğin kırılması olan Tie-Break ifadesi, teniste beraberliğin sona erdirilmesi için hakem kararıyla oynatılan bir sisteme karşılık kullanılır. En az iki farkla kazanılması gereken teniste 6/6 berabere olan durumda Tie-Break oyunu devreye girer.
Sıfır puan ile başlayan Tie-Break oyununun devamında puanlar 1, 2, 3 şeklinde ilerler ve 7 puan kazanan takım ya da oyuncu o oyunu ve seti kazanmış olur. Tie-Break oyununda da 2 farkla kazanmak gerekeceğinden 7 puana ulaşıldığında yine iki puan farkının olması aranır. Yoksa oluncaya kadar oyun devam ettirilir. Örneğin maç 8-6, 14-12 veya 26-24 gibi bir skorla bitebilir. Ancak oyunun 6-6 beraberlik ile uzamadan 7-2, 7-4 gibi bir skorla bitmesi de mümkündür.
Tie-Break oyununa başlarken servis sırası kaldığı yerden devam eder. Sıra kimdeyse oyun onun atışı ile başlatılır. İlk servisten sonra servis atma sırası rakibe geçer ve iki serviste bir servis el değiştirir. Tie-Break oyununa servis atan olarak başlayan oyuncu veya takım sonraki setin ilk oyununa servisi karşılayan olarak başlar.
